Πέμπτη 7 Δεκεμβρίου 2017

Καρυοθραύστης - το γιορτινό «παραμύθι» του Τσαϊκόφσκι


Ο Καρυοθραύστης είναι το τρίτο και τελευταίο μπαλέτο που έγραψε προς το τέλος της ζωής του ο Τσαϊκόφσκι. Η πρεμιέρα έγινε στις 18 Δεκεμβρίου 1892, στο θέατρο Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης. Το έργο είναι βασισμένο στη διασκευή που έκανε ο Αλέξανδρος Δουμάς στο παραμύθι του Ε. Τ. Α. Χόφμαν  Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικιών, το οποίο αναφέρεται σε ένα παιδικό χριστουγεννιάτικο πάρτι. Στον Καρυοθραύστη δεν διαφαίνεται καθόλου η δυστυχία που τον βασάνιζε και εκείνη την εποχή όπως και σε ολόκληρο τον βίο του. Αντιθέτως, από τη μουσική βγαίνει μια μοναδική αίσθηση ξεγνοιασιάς και αθωότητας. Τον Απρίλιο του 1892, όταν προσπαθούσε να ολοκληρώσει την 1η Πράξη, έμαθε τα δυσάρεστα νέα του θανάτου της αδελφής του Αλεξάνδρας.

Κυριακή 5 Νοεμβρίου 2017

Ροκ και Ροκ εντ Ρολ

Με τον όρο ροκ και ροκ εντ ρολ περιγράφεται το μουσικό είδος που προέκυψε από τη συνάντηση της μαύρης λαϊκής αμερικανικής μουσικής (μπλουζ, ρυθμ εντ μπλουζ) με στοιχεία δανεισμένα από τη λαϊκή μουσική των λευκών (χίλιμπλι, κάντρι και γουέστερν) και εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 στην Αμερική. Η μουσική ροκ στο σύνολό της είναι ένα είδος δημοφιλούς μουσικής που χαρακτηρίζεται συνήθως από έντονο ρυθμό και από ευδιάκριτη, χαρακτηριστική μελωδία φωνητικών, η οποία συνοδεύεται συνήθως από ηλεκτρικές κιθάρες, ηλεκτρικό μπάσο και ντραμς. Πολλές φορές χρησιμοποιούνται και πληκτροφόρα όργανα, όπως πιάνο ή συνθεσάιζερ.
Η έκφραση «ροκ εντ ρολ» προτάθηκε το 1952 από έναν ραδιοφωνικό παραγωγό στο Κλίβελαντ, τον Άλαν Φλιντ, ο οποίος ονόμασε την εκπομπή του, που απευθυνόταν σε νεαρούς λευκούς, «Ροκ εν Ρολ Πάρτι», προκειμένου να εισαγάγει στο πρόγραμμά του μαύρη μουσική, αποφεύγοντας επιμελώς να την ονομάσει ρυθμ εντ μπλουζ.
Δύο μουσικοί έπαιξαν κεφαλαιώδη ρόλο στην ανάπτυξη του ροκ εντ ρολ: ο μαύρος Φατς Ντόμινο και ο λευκός Χοκ Γουίλιαμς. Ο Φατς Ντόμινο ήταν ο πρώτος μαύρος καλλιτέχνης που θριάμβευσε στο λευκό χιτ παρέιντ, ιδιαίτερα με τη μεγάλη του επιτυχία «Ain’t that a shame», ενώ ο Χοκ Γουίλιαμς χάρισε στο ροκ εντ ρολ τη δομή του: τραγούδι στο οποίο η εναλλαγή κουπλέ-ρεφρέν αφηγείται μια ιστορία, και παράλληλα αναπτύσσεται η μουσική.

Τρίτη 18 Ιουλίου 2017

Καλοκαιράκι να 'χει η καρδιά μας


Καταμεσής το καλοκαίρι! Ο ζωοδότης Ήλιος στα μεγαλεία του, το φως να τυφλώνει, το Γαλάζιο πάνω και κάτω σε τούτη τη χώρα περίσσιο.
Κύμα στο φως
Ξαναγεννάει τα μάτια
Όπου η Ζωή αρμενίζει προς
Τ' αγνάντεμα
Ζωή-

Φλοίσβος φιλί στη χαϊδεμένη του άμμο - Έρωτας
Τη γαλανή του ελευθερία ο γλάρος
Δίνει στον ορίζοντα
Κύματα φεύγουν έρχονται
Αφρισμένη απόκριση στ' αυτιά των κοχυλιών

Ποιος πήρε την ολόξανθη και την ηλιοκαμένη;
Ο μπάτης με το διάφανό του φύσημα
Γέρνει πανί του ονείρου
Μακριά
Έρωτας την υπόσχεση του μουρμουρίζει – Φλοίσβος
(Οδυσσέας Ελύτης – Προσανατολισμοί)

Και ας ακολουθήσουν τραγούδια που αρμόζουν γάντι στο καλοκαίρι!

Πέμπτη 29 Ιουνίου 2017

Κοντσέρτο για Πιάνο αρ. 1 του Τσαϊκόφσκι

Το Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 1 σε σι ύφεση ελάσσονα αρ. 23 συνέθεσε ο Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι από τον Νοέμβριο του 1874 ως τον Φεβρουάριο του 1875.
Είναι μία από τις πιο δημοφιλείς συνθέσεις του συνθέτη και ένα από τα πιο γνωστά κοντσέρτα για πιάνο.
Η πρώτη σύνθεση δέχθηκε αυστηρή κριτική από τον Νικολάι Ρουμπινστάιν, αγαπημένο πιανίστα και δάσκαλο του συνθέτη. Αργότερα, ο Ρουμπινστάιν αποκήρυξε τις προηγούμενες κατηγορίες του και έγινε θερμός υποστηρικτής του έργου.
Ο Τσαϊκόφσκι, λαμβάνοντας σοβαρά την κριτική αυτή, αναθεώρησε το κοντσέρτο το καλοκαίρι του 1879 και τελευταία φορά τον Δεκέμβριο του 1888, δίνοντας τη μορφή που παίζεται σήμερα.
Έγραφε στη χορηγό του Φον Μεκ ο Τσαϊκόφσκι για την αντίδραση του Νικολάι Ρουμπινστάιν όταν άκουσε το Πρώτο Κοντσέρτο για Πιάνο: «Έπαιξα το πρώτο μέρος. Ούτε μία λέξη, ούτε μία παρατήρηση. Αν ήξερες μόνο πόσο απογοητευτικό είναι όταν κάποιος προσφέρει σε έναν φίλο του ένα “πιάτο” από το έργο του και εκείνος τρώει και παραμένει σιωπηλός... Οπλίστηκα με υπομονή και συνέχισα ως το τέλος. Πάλι σιωπή. Σηκώθηκα και ρώτησα: Λοιπόν;» Εν τέλει ο Ρουμπινστάιν εκφράστηκε: «...στην αρχή ήρεμα, έπειτα όλο και περισσότερο σαν τον Δία, τον κύριο των κεραυνών...».

Τρίτη 25 Απριλίου 2017

Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς: η μήτρα του ρεμπέτικου
Μάρκος Βαμβακάρης, Στράτος, Ανέστης Δελιάς, Γιώργος Μπάτης

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 είχε ξεκινήσει έντονα να προβληματίζει τους υπεύθυνους των δισκογραφικών εταιρειών το πόσο θα μπορούσε να έχει εμπορική επιτυχία η είσοδος του μπουζουκιού στη δισκογραφία. . Εκείνη τη χρονική περίοδο εμφανίζεται ο Μάρκος Βαμβακάρης, ένας από τους νεότερους μπουζουκτσήδες μιας παρέας από τον Πειραιά. Μαζί του ήταν ένας μεγαλύτερος σε ηλικία, ο γεννημένος το 1885 ή 1889 Γιώργος Μπάτης, ο οποίος ανήκε στην πρώτη γενιά των μουσικών που σύχναζαν στον Πειραιά και αποτελούσε κατά κάποιον τρόπο γέφυρα με την «προϊστορία» του ρεμπέτικου.
Μαζί τους ο Ανέστης Δελιάς με τη ζεστή φωνή και τη γλυκιά πενιά και ο Στράτος Παγιουμτζής, η καλύτερη φωνή του πειραιώτικου ρεμπέτικου.

Τρίτη 11 Απριλίου 2017

Ιησούς Χριστός Υπέρλαμπρο Άστρο (1973)

Jesus Christ Superstar
Σκηνοθεσία: Νόρμαν Τζούισον
Μουσική: Άντριου Λόιντ Βέμπερ
Λιμπρέτο: Τιμ Ράις.
Παίζουν/τραγουδούν: Τεντ Νίλι (Χριστός), Καρλ Άντερσον (Ιούδας Ισκαριώτης), Ιβόν Έλιμαν (Μαρία Μαγδαληνή), Μπάρι Ντένεν (Πόντιος Πιλάτος), Μπομπ Μπίγκαμ (Καϊάφας), Κερτ Γιάγκγιαμ (Άννας), Τζος Μόστελ (Βασιλιάς Ηρώδης), Λάρι Μάρσαλ (Σίμων ο Ζηλωτής).

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του Χριστού, η είσοδος στα Ιεροσόλυμα, η σύλληψη και η σταύρωσή του, γυρίσθηκαν ταινία σε μορφή ροκ όπερας.
Γνήσιο τέκνο της εποχής της αμφισβήτησης, το «Jesus Christ Superstar» τον καιρό που πρωτοπροβλήθηκε έγινε κόκκινο πανί για διάφορες πληθυσμιακές ομάδες παγκοσμίως. Οι φανατικοί χριστιανοί θεώρησαν προκλητική τη σύνδεση του Ιησού με την «τρισκατάρατη» μουσική ροκ, οι Εβραίοι διέγνωσαν αντισημιτισμό, ενώ κάποιοι αντιρατσιστές αντιμετώπισαν με καχυποψία το γεγονός ότι ο μόνος μαύρος ηθοποιός-τραγουδιστής που κρατά μεγάλο ρόλο στην ταινία υποδύεται τον Ιούδα. Τα παρατράγουδα δεν έλειψαν ούτε από την ελληνική σταδιοδρομία της ταινίας, με συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας των πιστών έξω από τους κινηματογράφους και με την αρχική απαγόρευσή της.

Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2017

Το 1961 στο ελληνικό τραγούδι

Τα κλέφτικα τραγούδια δημιουργούνται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και ιδιαίτερα την εποχή που αρχίζει έντονα η δράση των Ελλήνων Κλεφτών. Ο λαογράφος και μελετητής του δημοτικού τραγουδιού Νικόλαος Πολίτης, σε έκδοσή του το 1914, κατατάσσει σε κατηγορία αυτό το είδος. Είναι τραγούδια που τα έπλαθαν και τα έλεγαν συνήθως λαϊκοί τραγουδιστές σε πανηγύρια και άλλες εκδηλώσεις, κατά τους χρόνους της δράσης των Κλεφτών.
Πολλά από αυτά αυτοσχεδιάζονταν στα λημέρια τους και τους χρωστάμε τη διαφύλαξη γεγονότων και ανδραγαθημάτων στη διάρκεια της Επανάστασης. Εγκωμιάζουν τα έργα αλλά και διεκτραγωδούν τη σκληρή ζωή τους, αναφερόμενα, τα περισσότερα, σε συγκεκριμένα πρόσωπα και κατορθώματα, αλλά και στα θέματα αυτά γενικά. Κοιτίδα τους υπήρξε η Στερεά Ελλάδα (κατ’ εξοχήν) και η Πελοπόννησος, χωρίς να αποκλείεται και ο υπόλοιπος ηπειρωτικός ελλαδικός χώρος.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα ακόμη πρόσφατα δημοφιλή κλέφτικα και ιστορικά τραγούδια της Επανάστασης, περιβεβλημένα με τους θρύλους και τα κατορθώματα των Κλεφτών, στην πάροδο του χρόνου υπέστησαν με τη διάδοσή τους πολλές τροποποιήσεις και παραλλαγές, μέχρι ακόμη και τα τέλη του 19ου αιώνα.