Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2018

Ο μύθος των Χριστουγέννων και η Μυθολογία από τον Χατζιδάκι


Για τούτες τις μέρες, ευχές για χρόνια όμορφα, ανέμελα και ανέφελα!

Ένα ενδιαφέρον κείμενο τόσο διαχρονικό, με τον Μάνο να σχολιάζει στο Τρίτο Πρόγραμμα το 1978 τις γιορτές των Χριστουγέννων. Το διανθίσαμε με την υπέροχη Μυθολογία του, γραμμένη το 1965, σε στίχους του Νίκου Γκάτσου και τραγούδι από την Αρλέτα και τον Γιώργο Ρωμανό.

Πέμπτη 8 Νοεμβρίου 2018

«Ωδή στη Χαρά» - Η Ενάτη Συμφωνία του Μπετόβεν

Η Συμφωνία αρ. 9 σε ρε ελάσσονα Op. 125 θεωρείται από πολλούς το μεγαλύτερο μουσικό έργο που γράφηκε ποτέ. Είναι η πρώτη φορά που ένας μεγάλος συνθέτης χρησιμοποιεί φωνές σε μια συμφωνία, και την κάνει χορωδιακή.  Ο Μπετόβεν, θέλοντας να δημιουργήσει ένα έργο-ορόσημο αλλά ταυτόχρονα να εμφυσήσει και ένα ανθρωπιστικό μεγαλειώδες μήνυμα, θα χρησιμοποιήσει στίχους από ένα ποίημα του 1785, του Φρίντριχ Σίλερ, «An die Freude», την «Ωδή στη χαρά», με τροποποιήσεις που θα κάνει το 1803. Οι στίχοι τραγουδιούνται στην τελευταία πράξη από τέσσερεις σολίστ και χορωδία. Η συμφωνία αποτελείται από τέσσερα μέρη. Σήμερα θεωρείται το πιο πολυπαιγμένο έργο παγκοσμίως.

Η Φιλαρμονική Εταιρεία του Λονδίνου είχε παραγγείλει αυτή τη συμφωνία, αλλά στο τέλος δεν ευδοκίμησε. Ο Μπετόβεν ξεκίνησε τη Ενάτη Συμφωνία το 1818 και την τελείωσε το 1824. Ο μέγιστος συνθέτης είναι πλέον κωφός.
Η πρεμιέρα του έργου γίνεται το 1824 στο «Κερντνερτορτεάτερ» της Βιέννης, σε μια κατάμεστη αίθουσα, και με τον Μπετόβεν παρόντα ύστερα από 12 χρόνια. Διηγούνται πολλές ιστορίες για αυτό το γεγονός. Το σίγουρο είναι ότι στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Ο συνθέτης δέχεται ενθουσιώδη χειροκροτήματα και περισσότερα μπιζαρίσματα ακόμη και από τους βασιλιάδες. Μόλις εκείνος θα αντιληφθεί την αποθέωση του κοινού, θα συγκινηθεί. Μπορεί να μην άκουγε, αλλά έβλεπε βεβαίως μαντίλια στον αέρα, σηκωμένα χέρια και καπέλα…

Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου 2018

Τραγούδια του 1940 και της Εθνικής Αντίστασης

Η ιταλική εισβολή στην Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1940 και η εμπλοκή της χώρας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δημιούργησε νέους προβληματισμούς στην ελληνική κοινωνία. Οι Έλληνες υποδέχθηκαν με κραυγές ενθουσιασμού την αναίτια ιταλική επίθεση και σε λίγα εικοσιτετράωρα οι επιτιθέμενοι μεταβλήθηκαν σε αμυνόμενους, με αποτέλεσμα να γίνουν διεθνής περίγελος και η πολυδιαφημιζόμενη κατάληψη της Ελλάδας από φασιστικός θρίαμβος να εξελιχθεί σε φαρσοκωμωδία.


Τρίτη 26 Ιουνίου 2018

Τρεις από τις πιο αισθαντικές άριες

Όταν λέμε άρια, τον μουσικό αυτόν όρο, εννοούμε τραγούδι. Η άρια είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι και της όπερας, και μέσω αυτού του τραγουδιού, μαζί με τη μουσική, αναδεικνύονται η δεινότητα της ανθρώπινης φωνής και η τέχνη του άδοντος. Ο ήρωας της όπερας εκφράζει με αυτό τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του και ταυτόχρονα αποκαλύπτει τον χαρακτήρα του. Παρακάτω διαλέγω τρεις από τις πλέον αριστουργηματικές άριες στην ιστορία της μουσικής. Πιστεύω ότι είναι από αυτές που λάμπουν, έμφορτες από λυρισμό και το εκχύλισμα των συναισθημάτων που δονούν την ψυχή μοιράζεται ο τραγουδιστής με τον ακροατή στο έπακρον. Μάλιστα, επιλέγω τον Λουτσιάνο Παβαρότι ένεκα του ότι υπήρξε ίσως από τους πιο συγκλονιστικούς και αισθαντικούς τενόρους της εποχής μας, χωρίς να παραγνωρίζουμε διόλου το γεγονός ότι διαθέτουμε εν γένει υπέροχες φωνές στο ερμάρι αυτού του είδους της μουσικής, που λέγεται συλλήβδην και εν πολλοίς αναίτια κλασική μουσική.

Πέμπτη 17 Μαΐου 2018

Ο Γιοβάν Τσαούς και οι «Πέντε μάγκες» του

Ο Γιάννης Εϊτζιρίδης ή Ετσειρίδης, γνωστός σε όλους ως Γιοβάν Τσαούς, γεννήθηκε από Έλληνες γονείς στην πόλη Κασταμονή της ευρύτερης περιφέρειας Κασταμονής (αρχαία Παφλαγονία) το 1893.
Ο Γιοβάν Τσαούς ή Γιάννης ο Λοχίας, από τον βαθμό που είχε όταν υπηρέτησε στον τουρκικό στρατό (Γιοβάν=Γιάννης και Τσαούς=Λοχίας στα Τουρκικά) πρέπει να ασχολήθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, από πολύ μικρός με τη μουσική. Φίλοι και συνεργάτες του αφηγούνται ότι είχε αποκτήσει φήμη σε διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας, όπου ζούσε ασκώντας το επάγγελμα του μουσικού και του οργανοπαίκτη, και ότι συνεργάστηκε με πολλούς Τούρκους συναδέλφους του, παίζοντας ακόμη και στην Αυλή του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ.
Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την άφιξη των προσφύγων, μάλλον το 1923. Έπειτα από την ταλαιπωρία των πρώτων χρόνων στα αντίσκηνα εγκαταστάθηκε σε ένα διώροφο σπίτι κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό του Πειραιά. Το ισόγειο το χρησιμοποιούσε ως ραφείο, ασκώντας το επάγγελμα του ράφτη, ενώ από το 1932 το μετέτρεψε σε ουζερί. Εν τω μεταξύ είχε παντρευτεί, το 1927, τη σύντροφο της ζωής του Αικατερίνη Χουρμούζη ή Χαρμουτζή, που του συμπαραστάθηκε όλα τα χρόνια της ενασχόλησής του με τη μουσική γράφοντας στίχους για τα τραγούδια του.

Πέμπτη 4 Ιανουαρίου 2018

Αττίκ (Κλέων Τριανταφύλλου) – ένας ευαίσθητος ρομαντικός

Αθήνα ή  Ζαγαζίκ Αιγύπτου 1882-1895(;).
Η πλέον καθοριστική φυσιογνωμία του ελαφρού τραγουδιού του Μεσοπολέμου, σημαντικότερος εκπρόσωπός του, βασισμένου σε γαλλικά πρότυπα. Τα τραγούδια του, όχι γραμμένα για τον εντυπωσιασμό της επιθεώρησης, αλλά περιγραφές της ίδιας του της ζωής, αντανακλούν έναν υπερφορτισμένο συναισθηματικό κόσμο με ποιητική διάθεση, τεχνική αρτιότητα, πικρό χιούμορ και μελωδική έμπνευση. Ήταν ο ίδος στιχουργός και τραγουδιστής των τραγουδιών του, σκηνικός εμψυχωτής και πιανίστας.
Στο μικρό θέατρό του, στη «Μάντρα» (από το 1930), στην οδό Μηθύμνης και στο ύψος της Φωκίωνος Νέγρη, ανέδειξε και συνεργάστηκε με πολλούς τραγουδιστές και ηθοποιούς. Νίκος Μοσχονάς, Πάολα, Λουίζα Ποζέλλι, Νινή Ζαχά, Ντιριντάουα, Τραϊφόρος, Ζωή Νάχη, Ορέστη Λάσκος, Κάκια Μένδρη και πολλά άλλα είναι τα ονόματα, μαζί με τη Δανάη Στρατηγοπούλου από την οποία παίρνουμε τις περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή του. Όσο ζούσε ήταν αντιεμπορικός ως προς τους δίσκους του, που αρχίζουν να γνωρίζουν δημοτικότητα περί το 1945-50, κατά την εποχή που διαδίδεται  το ρεμπέτικο σε ένα πλατύτερο κοινό.