Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012

Ο ύμνος της αγάπης από τον Πράισνερ στην «Μπλε» ταινία

Ζμπίγκνιεφ Πράισνερ
Η «Μπλε» ταινία του Κριστόφ Κισλόφσκι είναι από τις καλύτερες ευρωπαϊκές ταινίες που έχει αφήσει παρακαταθήκη η Έβδομη Τέχνη. Είναι το πρώτο μέρος της τριλογίας του μεγάλου σκηνοθέτη, βασισμένο στα χρώματα της γαλλικής σημαίας – ακολούθησε η «Λευκή» και η «Κόκκινη», οι οποίες συμβολίζουν αντίστοιχα τις αρχές της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφοσύνης. Η ταινία είναι ένα άγγιγμα και μια δόνηση για την ψυχή, σκηνοθετημένη εξαιρετικά από έναν από τους τελευταίους κινηματογραφιστές (πέθανε το 1992) που κατάφερναν να διεισδύσουν και να ανιχνεύσουν τα μονοπάτια της με τόση ευαισθησία. Ο Κισλόφσκι αναδεικνύει τη μούσα του πρωταγωνίστρια, Ζιλιέτ Μπινός, δημιουργώντας αριστοτεχνικά φωτογραφικά καρέ στην οθόνη, με το μπλε χρώμα να κυριαρχεί. Με απλό αλλά συγκλονιστικό τρόπο μοιραζόμαστε το πεπρωμένο της ηρωίδας και τα συναισθήματά της. Την απώλεια, που σταδιακά θα φέρει την εσωτερική αναγέννηση και μια νέα αρχή της ζωής της. Την απελευθέρωση από τη μνήμη, από ολάκερο το παρελθόν και τον πόνο. Το μέγιστο όπλο της για αυτή την αποδέσμευση και την απόκτηση της ελευθερίας της θα είναι, βέβαια, η ατόφια, η απόλυτη αγάπη, το μόνο μέσο για τη λύτρωση και την κάθαρση.

Κριστόφ Κισλόφσκι


Η μουσική έχει την υπογραφή του διάσημου αυτοδίδακτου Πολωνού συνθέτη, Ζμπίγκνιεφ Πράισνερ. Η ταινία με τη μουσική έχει ίσως το μεγαλύτερο δέσιμο που έχει επιτευχθεί ποτέ στον κινηματογράφο. Ο Πράισνερ, ακολουθώντας και αυτός τα βήματα της ηρωίδας αριστοτεχνικά, με αισθαντικότητα, φτάνει σε μοναδικά μουσικά κρεσέντο. Καθορίζει την ατμόσφαιρα της ταινίας και είναι πιστός στο πνεύμα της, ταιριάζοντας τέλεια μαζί της τη μουσική. Λειτουργεί καταλυτικά, κάνει και αυτή τομές στην ψυχή, προκαλεί δυνατή συγκίνηση. Οι νότες, γεμάτες χρώματα, μας πλημμυρίζουν, μας διεγείρουν, μας φορτίζουν, και οδηγείται έτσι ο θεατής σε αγαλλίαση, ελπίδα και εξαγνισμό.

Παρασκευή 23 Νοεμβρίου 2012

Εντίτ Πιαφ – η «λαϊκή τραγουδίστρια» της Γαλλίας


(Παρίσι 1915-1963)
Γαλλίδα τραγουδίστρια και ηθοποιός. Η ερμηνεία της του σανσόν (γαλλικής μπαλάντας) της χάρισε παγκόσμια φήμη. Το πραγματικό της όνομα ήταν Εντίτ Ζιοβάνα Γκασιόν. Η μητέρα της, γαλλοϊταλικής καταγωγής, ήταν τραγουδίστρια σε καφέ της εποχής, ενώ ο πατέρας της ακροβάτης του δρόμου. Η μικρή Εντίτ εγκαταλείφθηκε από τη μητέρα της και μεγάλωσε μαζί με τη γιαγιά της, η οποία διατηρούσε οίκο ανοχής σε επαρχιακή πόλη της Γαλλίας.
Λέγεται ότι στα παιδικά της χρόνια η Πιαφ τυφλώθηκε, εξαιτίας μιας επιπλοκής μηνιγγίτιδας, ενώ τελικώς ξαναβρήκε το φως της ύστερα από τέσσερα χρόνια.
Τα εφηβικά της χρόνια η τραγουδίστρια θα τα περάσει δίπλα στον πατέρα της, δουλεύοντας μαζί του σε τσίρκο, όπου την έβαζε να τραγουδάει για να συμπληρώνει το δικό του «νούμερο».
Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (κατά τη διάρκεια του οποίου η Πιαφ εμψυχώνει με τη φωνή της τους Γάλλους στρατιώτες), η φήμη της τραγουδίστριας θα εκτοξευθεί στα ύψη, με τη ζωή της να μοιάζει «σαν τριαντάφυλλο».

Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 2012

Το αριστουργηματικό Ρέκβιεμ του Μπραμς

Το ρέκβιεμ (ανάπαυση) είναι στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία προσευχή υπέρ αναπαύσεως των νεκρών. Στη μουσική είναι σύνθεση βασισμένη σε αυτή τη νεκρώσιμη ακολουθία.
Ο Γιοχάνες Μπραμς συνέθεσε το Γερμανικό Ρέκβιεμ (Ein Deutsches Requiem Op. 45) μεταξύ 1865 και 1868 και πρέπει να ονομάστηκε έτσι εξαιτίας του γερμανικού κειμένου, ενώ ο ίδιος ο συνθέτης είχε πει ότι θα προτιμούσε να το είχε ονομάσει «Πανανθρώπινο».
Ο μεγάλος μουσουργός χρησιμοποιεί ένα καθαρά προσωπικό ύφος, χωρίς να στηριχθεί στο καθιερωμένο κατά παράδοση λατινικό κείμενο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, αλλά σε αποσπάσματα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη και από τα Απόκρυφα Ευαγγέλια. Το έργο προβάλλει περισσότερο τον ανθρώπινο πόνο και λιγότερο το μεταφυσικό δέος του θανάτου και θεωρείται από τα κορυφαία του συνθέτη. Είναι ένα μεγάλο κατανυκτικό μουσικό έργο για χορωδία, ορχήστρα, σολίστ σοπράνο και βαρύτονο.
Αποτελείται από επτά μέρη, και θεωρείται το σημαντικότερο έργο του Μπραμς.

Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2012

Δημήτρης Μητρόπουλος, ο ρηξικέλευθος αρχιμουσικός

(Αθήνα 1896- Μιλάνο 1960)
Εξέχων αρχιμουσικός, συνθέτης και πιανίστας. Θα συντελέσει στην πραγματικά «Μεγάλη Στροφή», γύρω στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όντας ο πρώτος και φωτισμένος φορέας της Ανανέωσης στην Ελλάδα. Στην πρώτη του περίοδο δοκιμάζει ως συνθέτης, παράλληλα με τη χρήση στοιχείων δημοτικής μουσικής, τολμηρότερα αρμονικά ιδιώματα. Όταν επιστρέψει στην Ελλάδα μετά τις σπουδές του (1920-1924) ξεκινάει μια νέα ριζοσπαστική ατονική περίοδο, που πραγματοποιείται με μεγάλη επιδεξιότητα. Η στροφή όμως μετά το 1928 προς τη Διεύθυνση Ορχήστρας τον απορροφά ολοκληρωτικά.
Συνέθεσε έργα για πιάνο, μία όπερα (Soeur Beatrice - Αδελφή Βεατρίκη), έργα για φωνή και πιάνο και σκηνική μουσική. Το έργο του Σονατίνα για βιολί και πιάνο (περ. 1926) είναι η πρώτη δωδεκάφθογγη σύνθεση Έλληνα μουσικού.

Δευτέρα 5 Νοεμβρίου 2012

Ρυθμοί και χοροί του ρεμπέτικου

Η ρυθμοποιία του ρεμπέτικου είναι τελείως διαφορετική από αυτήν της μουσικής της Ευρώπης. Ενώ στην ευρωπαϊκή μουσική κυριαρχούν ρυθμοί σύμμετροι και μέτρα δίσημα, τρίσημα και τετράσημα, στο ρεμπέτικο επικρατούν οι εννεάσημοι ρυθμοί με τις ποικίλες παραλλαγές τους και το δίσημο χασάπικο.
Οι βασικότεροι χοροί με τους οποίους θα εκφραστεί στην πορεία του το ρεμπέτικο τραγούδι είναι κυρίως ο χασάπικος και ο ζεϊμπέκικος, οι οποίοι, όπως και ο καρσιλαμάς και το τσιφτετέλι μεταφέρθηκαν και διαδόθηκαν στον ελλαδικό χώρο από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα μετά την καταστροφή του 1922.

ΧΑΣΑΠΙΚΟΣ: Χορός σε ρυθμό δίσημο. Οι πληροφορίες για τον χορό αυτόν χρονολογούνται από την εποχή του Βυζαντίου. Είναι γνωστό ότι αποτελούσε τον κύριο χορό της συντεχνίας των χασάπηδων, δηλαδή των μακελάρηδων, γι’ αυτό τον ονόμαζαν μακελάρικο χορό. Περιγράφεται επίσης και ο «Αρναούτης» χορός που χόρευαν τα κασάπ-ογλάν, δηλ. τα χασαπάκια της Τουρκίας, στον χορό της συντεχνίας τους.