Μουσική - Videos - Μουσικοδρόμιο: Ο «Θεσσαλικός κύκλος» του Γιάννη Μαρκόπουλου

Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2014

Ο «Θεσσαλικός κύκλος» του Γιάννη Μαρκόπουλου

Ο «Θεσσαλικός κύκλος» κυκλοφόρησε το 1973, έναν χρόνο προτού πέσει στην Ελλάδα η χούντα των συνταγματαρχών. Ένας πολύ ξεχασμένος δίσκος, δυστυχώς, και όχι όσο θα έπρεπε αναγνωρισμένος. Το έργο είναι ένα αφιέρωμα στους κολίγες αγρότες και στον αγώνα τους, που έγραψαν ιστορία στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο Γιάννης Μαρκόπουλος έντυσε μουσικά τους θαυμάσιους λαϊκούς στίχους του Κώστα Βίρβου, που βρίθουν εν μέσω χιούμορ και σάτιρας κοινωνικού και υποκρύπτοντος πολιτικού νοήματος. Ολόκληρη η δομή του δίσκου και ο καλά συγκαλυμμένος στίχος με μανδύα που έμοιαζε ανώδυνος του επέτρεψε μέσα στην επταετία να αναδειχθεί και να αγαπηθεί. Το έργο κυκλοφόρησε σε διπλό δίσκο με εξώφυλλο ένα παραδοσιακό υνί σχεδιασμένο από τον ζωγράφο Δημήτρη Μυταρά, και ο συνθέτης έγραφε: «Στον “Θεσσαλικό κύκλο”, τη μουσική παράσταση, υπάρχουν δύο δυνάμεις.

Ο τσιφλικάς και ο κολίγος. Οι εξαθλιωμένοι αγρότες των αρχών του αιώνα στη Θεσσαλία δεν έκαναν μια επανάσταση σαν αυτή του ’21. “Πέρασαν” όμως αρχές ελευθερίας και ισότητας εκβιάζοντας πάνω στο πιο αναγκαίο της ζωής: το ψωμί. Θα μπορούσατε να ακούσετε τον “Θεσσαλικό” σαν μικρά παιδιά, αφού ο τσιφλικάς και ο κολίγος είναι οι παππούδες μας…»

Από τη μια, οι τσιφλικάδες, λοιπόν, όπως λέει και σε έναν στίχο του ο Βίρβος, αλεπούδες κόρακες, των πασάδων κόλακες, που με τούρκικους μπεχτσάδες ξημερώσαν τσιφλικάδες. Από την άλλη, οι καταπιεσμένοι κολίγοι που διεκδικούσαν απαλλοτρίωση και δίκαιο μοίρασμα της γης. Όποιος για το δίκιο δεν παλεύει θα ζει και θα πεθαίνει σαν ραγιάς, λέει πάλι ο στιχουργός.

Είναι πράγματι αυτός ο εξαιρετικός και πολύ ολοκληρωμένος δίσκος του Μαρκόπουλου μια μουσική παράσταση. Μια παράσταση με χιούμορ, κέφι, πολλές φορές εν είδει παραμυθιού, στηλιτεύει τα κακώς κείμενα των εξουσιών και των θεσμών. Μεταφέρει και καταγράφει το κλίμα μιας εποχής, τις αγωνίες της, τα ήθη και τα έθιμα, τύπους και χαρακτήρες ανθρώπων, την κοινωνία των κολίγων με όλα τους τα προβλήματα, στην ανατολή ενός νέου αιώνα που έδειχνε να εγκυμονεί μεγάλες αλλαγές.
Τα τραγούδια αυτά που έχουν πολύ μικρή διάρκεια, ατόφια ελληνική μουσική, ρέουσα, με προεξάρχοντα μπουζούκια αηδόνια (Κώστας Παπαδόπουλος, Θανάσης Πολυκανδριώτης και Λάκης Χαλκιάς) και ένα σαντούρι κελαϊδιστό (Αριστείδης Μόσχος) ο Μαρκόπουλος τα έδωσε σε μεγάλους τραγουδιστές όπως η Βίκυ Μοσχολιού, ο Χαράλαμπος Γαργανουράκης, ο Λάκης Χαλκιάς, και, βεβαίως, ο Παύλος Σιδηρόπουλος, που είχε ανακαλύψει τότε ο συνθέτης και απέδωσε τα τραγούδια του ξεχωριστά και μοναδικά. Το έργο προλογίζει ο Βασίλης Τσιτσάνης.

Ο Τελάλης - Παύλος Σιδηρόπουλος